کتاب : تجارب فرایند برنامه ریزی شهری (دانلود کتاب)
تالیف: سید محمد مهدی معینی
Experiences of Urban Development planning Processes
انتشارات: مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ۱۴۰۱
برنامه ریزی شهری تصویرپردازی ذهنی ازشهرمطلوب نیست، بلکه به نوعی مداخله درشهرازطریق تنظیم فضاو فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان آنها است. به اعتقاد جان فریدمن، تفکر برنامه ریزی شهری، فرایندی مبتنی بر روش های علمی و تحلیل منطقی از شهر است. ارتباط بین دانش و عمل برنامه ریزی یا به نوعی، مدیریت موضوع های غیرمنتظره در شهراست. بنابراین، آگاهی و استفاده ازتجارب برنامه ریزی در جهان می تواند کمک مؤثری به تهیه طرح های توسعه شهری و همچنین، پیشبرد برنامه ریزی نماید. از مهمترین و اساسی ترین هدف تدوین این کتاب، شناخت نظریه های مختلف شهرسازی و برنامه ریزی شهری و به کارگیری فرایندهای علمی تهیه طرح های توسعه شهری و لحاظ کردن شرایط تحقق پذیری آنها است که به تجارب جهانی و شناخت رویه های شناخته شده موجود در تهیه طرح های توسعه شهری تکیه شده است.
بیش از نیم قرن از نظام برنامه ریزی و تهیه برنامه های توسعه شهری در کشور می گذرد. این طرحها اسناد هدایت و کنترل نحوه توسعه شهرها هستند. شهر تهران به عنوان الگوی سایر شهرهای ایران تاکنون، تهیه و اجرای سه طرح جامع را در دستور کار خود ثبت کرده است. با وجود اشکالات و دلایل بی شمار ناکارآمدی و عدم تحقق طرح های تهیه شده موجود در کشور که از سوی بسیاری از صاحب نظران مطرح می شود، ولی کمتر به این سوال اساسی پاسخ داده شده است که در صورتی که این طرحها تهیه نمی شدند، شکل شهرهای ما در حال حاضر چگونه می بود؟ بنابراین در این کتاب تلاش شده است به شناخت مبانی نظری و تجارب جهانی در فرآیندهای تهیه طرحهای توسعه شهری پرداخته شود. بدین منظور ضمن برشمردن محتوای نظام برنامه ریزی توسعه شهری در جهان به طور اعم و طرح جامع شهری به طور اخص، بر سه طرح جامع اجرا شده در شهر تهران اشاره شده است. همچنین در تدوین این کتاب تلاش شده است تا به سوالات کلیدی همچون: مبانی نظری برنامه ریزی شهری و شهرسازی در ایران چیست؟ تا کجا می توان از نظریه ها و الگوهای خارجی در برنامه ریزی و توسعه شهری اقتباس کرد؟ دلایل عدم ناکارآمدی و تحقق پذیری طرحهای توسعه شهری ایران چیست؟ یا چرا طرحهای شهری در ایران اجرا نمی شود؟ پاسخ در خور داده شود. البته باید به این نکته نیز اشاره کنم که این کتاب نه تحقیقی جامع و کامل است و نه در پی نظریه پردازی است، بلکه راهنمای ساده و عملی از چگونگی فرآیندهای برنامه ریزی تهیه طرحهای توسعه شهری در ایران و تجارب جهانی در این زمینه است که امید است با کمک دیگران اصلاح و کامل شود.
کتاب پیش رو در ۳ بخش و ۱۰ فصل و در ۴۳۳ صفحه شامل کلیات، مصادیق و محصول، و تجارب برنامه ریزی شهری در ایران و جهان به به شرح ذیل به رشته تحریر درآمده است و اخیرا به همت مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران انتشار یافته است. جا دارد از این مرکز که در سالهای اخیر با انتشارات مجموعه کتابهای با ارزش ترجمه و تالیف در زمینه مدیریت، برنامه ریزی شهری، حمل و نقل و محیط زیست شهری همت والایی به خرج می دهد کمال تشکر و سپاس را بنمایم.
فهرست کتاب:
بخش اول: کلیات برنامه ریزی شهری
فصل اول: کلیات.
فصل دوم: مروری بر نظریه و دیدگاه های شهرسازی
فصل سوم: آشنایی با انواع طرحها و روشهای برنامه ریزی توسعه شهری
فصل چهارم: معرفی برخی کشورهای پیشرو در برنامه ریزی و توسعه شهری.
بخش دوم: مصداقها و محصول
فصل پنجم: مکانیزم توسعه ساخت وسازهای شهری
فصل ششم: شهرهای برنامه ریزی شدۀ جدید
بخش سوم: تجارب برنامه ریزی شهری در ایران
فصل هفتم: طرحهای توسعه شهری در ایران
فصل هشتم: تهران و طرح های تهیه شده
فصل نهم: مشکلات تحقق پذیری طرح ها
فصل دهم: پیوند حمل و نقل و کاربری زمین
لازم به ذکر است در پیوست این کتاب نیز گزارش کامل آتلیه شهرسازی پاریس )اپور( آمده است. این گزارش در زمان تهیه طرح جامع سوم تهران که طی ۲سفر پیاپی در سال ۱۳۸۳انجام شد به طور محدود منتشر شد. نگارنده که نقش عمده ای در شکل گیری، حضور و همکاری گروه اپور با شهرداری تهران داشتم و با کمک همکارانم در شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری در آن زمان نسبت به ترجمه و انتشار آین گزارش به طور محدود اقدام نمودم. لذا انتشار دوباره این گزارش به عنوان یک سند ضمیمه طرح جامع سوم تهران در این کتاب می تواند به عنوان منبع ارزشمندی اکنون در دسترس همگان قرار گیرد.
